مدیرعامل آب منطقه ای گیلان:

جناب آقای مهندس آقابیگی لطفاً مجموعه اقدامات انجام شده آب منطقه ای گیلان پیرامون کسب آمادگی حداکثری برای فصل کشاورزی اخیر را بیان نمایید؟

ضمن تبریک و تهنیت روز خبرنگار که بر گرفته از یاد و خاطره شهید صارمی است و عرض تشکر به واسطه زحمتها و تلاشهایی که خبرنگاران عزیز، همکاران ما در روابط عمومی دستگاههای اجرایی از جمله آب منطقه ای گیلان در جهت اطلاع رسانی جریان خدمت به مردم بزرگوار انجام داده اند باید خداوند را شاکر باشیم به واسطه همه تفضل ها و زحمات و برکاتی که برای همة مردم خصوصاً در استان گیلان نازل فرموده اند و خداقوت عرض کنیم خدمت کشاورزان عزیزمان ، ان شاءا... که سال پرخیر و برکتی داشته باشند.

400 هزار هکتار اراضی مستعد کشت انواع محصولات زمینه خوبی را در استان گیلان فراهم کرده تا به واسطة اقلیم ، انوع محصولات تولید می شوند،تأثیری شگرفی در اشتغال ایجاد می کند و به همین خاطر تأثیرپذیری اقتصاد کشور از استان گیلان ، همواره مورد توجه قرار گرفته است.

از طرفی وجود 238000 هزار هکتار اراضی مستعد کشت برنج طلب می کند ، همواره نگاهی ویژه به بخش آب وجود داشته باشد و در دستور کار دستگاههای دولتی باشد، تا بتوانیم نیاز های مردم عزیز و کشاورزان را محقق سازیم.

سالی که گذشت به عنوان سال آبی 94-93 ، سال سختی بود به واسطه شرایط اقلیمی که حاکم بود (از جنبه های مختلف)، خوشبختانه شرکت با پایش همة برنامه ها با تدوین جامع برنامه مدیریت منابع و مصارف از سال گذشته برای پایان سال 93 و پیش بینی برای سال 94 راهبردی جامع برای خود تنظیم کرد.

با اتمام فصل زراعی از سال قبل برنامه آبگیری سد سفیدرود ، آغاز و تلاش شد قطره قطره آب در جریان حوزه آبگیری شود و تا روزهای پایانی سال حدود 500 میلیون متر مکعب ذخیره سازی آب صورت گرفت.

سال زراعی 94 از بهمن سال 93 یا حتی جلوتر از آن شروع شد، و فعالیتهای زیادی صورت گرفت تا بتوانیم از همة ظرفیتهای آبی استان استفاده کنیم . در آن زمان تأکید برآن بود که با استفاده از بارش های جوی برای شخم اول مزارع استفاده کنیم که با این احتساب صرفه جویی در آب کشاورزی به خصوص آب سد داشته باشیم و این فرآیند تا فروردین 94 هم ادامه داشت. برای اینکه آب به صورت سریع تر در اختیار کشاورزان قرار گیرد، برنامه جامع لایروبی در همة استان در دستور کار قرار گرفت و بیش از 2000 کیلومتر لایروبی انهار، رودخانه توسط شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان انجام گرفت.

جا دارد از رسانه ملی، تلویزیون و رادیو و همچنین اصحاب رسانه و نشریات و جراید که در فصل کشاورزی این ارتباط دوطرفه را با شرکت آب منطقه ای گیلان و کشاورزان عزیز برقرار کرده اند، تشکر کنم .

 با ورود به اردیبهشت ماه لازم بود که ما از پتانسیل سد سفیدرود استفاده کنیم ، از تاریخ 10 اردیبهشت  ماه برنامه آبگذاری کانالها از سدسفیدرود آغاز شد و در طول 7 دوره به طور کامل و 5 دوره تمدید، در دوره هشتم به اتمام رسید که از این مجموعه یک میلیارد و شصت میلیون متر مکعب از سد سفیدرود تأمین آب شد. و این در حالی بود که ما در دوره اردیبهشت، خرداد و اواخر تیرماه با یک دوره گرمای زیاد و در کنار این استمرار دوره گرما و عدم بارش، تبخیر و تعرق از سطح دریاچه سدو کانالها و مجاری آب، روبرو بودیم که همة اینها  مجموعاً می توانست باعث کاهش منابع آبی در سطح استان شود،  ولی خوشبختانه با برنامه ریزی درستی که صورت گرفت، همچنین مشارکت کشاورزان سخت کوش و نیز با تأثیرنزول رحمت الهی در اواخر تیرماه که هم در داخل شبکه و هم در خارج از شبکه باعث تأمین بخشی از آب مزارع استان شد موجب گردید تا تقریباً حدود 10 تا 12 روز برنامه تأمین آب جبران شود و این باعث شد که بتوانیم از حداقل منابع آبی، حداکثر استفاده را بکنیم ، بعد از این یک دوره 5 روزه هم تمدید کرده ایم که بعضی از جاهایی که نیاز به آب داشته اند، مزارع خودشان را آبگیری کنند، و در مجموع یک میلیارد و شصت میلیون متر مکعب فقط از سد سفیدرود تأمین و تنظیم آب شد.

 خوب انتظار این بود که ما در فصل کشاورزی حدود 200 تا 220 میلیمتر بارندگی داشته باشیم اما به دلیل شرایط اقلیمی از اواسط فروردین تا اواسط مرداد ماه این میزان تقریباً امسال نصف شد. لازم بود برنامه های جبرانی در راستای تأمین آب ، صورت بگیرد که خوشبختانه انجام شد. البته در کنار برنامه های مدیریت مصرف که کشاورزان عزیز انجام داده اند ، رعایت کامل برنامه نوبت بندی که یک شرط اصلی موفقیت در تقسیم بندی آب است، انجام شد و استفاده از آبهای برگشتی از طریق بیش از 220 ایستگاه پمپاژ که ما در زهکش ها و کانالها گذاشته بودیم در دستور کار قرار گرفت ،و در جمیع موارد اجازه برگشت آب را به سمت دریا ندادیم تا تمام پتانسیل ها به خدمت گرفته شود و کشاورزان آسیب نبینند.

آقای مهندس آقابیگی؛ در خبرها مردم می خوانند که با توجه به تغییرات اقلیمی ، ما در یک دوره 30 ساله خشکسالی قرارگرفته ایم که قریب به 10 سال آن گذشت و ما 20 سال دیگر، با این فضا  مواجه هستیم . آبی هم که از حوزه سفیدرود به عنوان تأمین کننده اصلی آب کشاورزی وارد گیلان می شود ، بر اساس شرایط اقتضایی با محدودیت هایی در سالهای آتی روبه رو هست ، جنابعالی به عنوان مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان برای اینکه بتوانیم آب پایداری را برای کشاورزان تأمین کنیم ، چه اقدامات ریشه ای و اساسی را لازم می دانید تا در گیلان با همت همة ارکان که می توانند تأثیرگذار و تصمیم ساز باشند، دنبال شود؟

   با عنایت به اینکه ما در گیلان کشاورزی برنج انجام می دهیم، باید برای 238000 هزار هکتار از اراضی ، دو میلیارد و سیصد و هشتاد میلیون متر مکعب آب داشته باشیم که قطعاً از حدود 000/180 هزار هکتار که ما در شبکه سفیدرود داریم، باید با تلفیق اراضی شبکه های مدرن و نیمه مدرن ، چیزی حدود یک میلیاردو هشتصد میلیون متر مکعب آب داشته باشیم که این عدد به لحاظ تغییر اقلیم ،تفاوت خواهد کرد، مجموعاً از ابتدای شهریور 1393 تا دیروز کمتر از یک میلیارد و صد میلیون متر مکعب آب وارد مخزن سد سفیدرود شد که این  به واسطه شرایطی است که در حوزه داریم و تغییرات( 17/5/94) اقلیم و برداشت های مستقلی که صورت گرفته است  این در حالی است که نیاز ما در داخل شبکه یک میلیارد و هشتصد میلیون متر مکعب آب است و حال آنکه گیلان قطب موثر تولید برنج کشور است که حدود 38 درصد برنج کشور را تولید می کند و غذای بیش از 25 میلیون نفر ایرانی را تأمین می کند،که می بایست سهمش و حقش از آب به خوبی تأمین بشود.

تلاش شد تا از همة منابع آبی بهترین استفاده شود ، چاههای عمیق و نیمه عمیق که در اختیار ما بوده ، حدود 258 حلقه که تماماً در مدار آمد و تأکید شد که کشاورزان عزیز از همة چاههای موجود استفاده کنند. همچنین در داخل شبکة سفیدرود ما حدود 500/11 حلقه چاه داریم که کشاورزان در این ایام زراعی از آن استفاده کردند.

لازم است در آینده برای اینکه جریان پایداری در تأمین غذای این میزان جمعیت ، برقرار باشد، و کشور در توسعه پایدار مبنی بر اقتصاد پویا قرار گیرد ، همواره این نگاه ویژه وجود داشته باشد که در گیلان در خصوص آب باید تدابیر اساسی اندیشیده شود.

 در این راستا در اردیبهشت ماه سال جاری، بحث منابع آبی استان گیلان در شورای عالی آب کشور در حضور معاون اول محترم رئیس جمهور به عنوان یک سند و منشور از جمله برای وزارت نیرو در هجدهمین  صورتجلسه ابلاغ شد.

و در این جلسه که برای تعیین تکلیف حوزه سد سفیدرود و حوضه دریای خزر انجام گرفته بود، وزیر محترم نیرو تأکید داشتند که همة استانها بر اساس نیاز آبی که دارند از منابع آبی استفاده کنند و مکلف شوند که این نظام تخصصی و بهره وری را رعایت نمایند.

مختصات جغرافیایی استان گیلان، با توجه به اینکه استانی است که بخش بیشتری از آن جلگه ای است و مناطق کوهستانی کمتر دارد، فضای خاصی را باید برای احداث سد در آن می طلبد، همانطور که مردم عزیز مستحضرند ، در شرق و غرب استان ، سدهای پلرود و شفارود در حال احداث است و ما در رودبار هم سد دیورش را در حال کار و اقدام داریم ، در خصوص سدهای لاستیکی هم اقداماتی صورت گرفته و پیگیری سد های لاستیکی هم برای اینکه بتوانیم از ورود آبهای سطحی به دریا جلوگیری کنیم، لازم است . اما برخی از اظهارنظرهای کارشناسان خارج از حوزه وزارت نیرو گویای این مسئله است که توجه و رسیدگی به آب بندانها می تواند نیازهای آبی استان را برطرف کند و در گیلان نیاز به ساخت سد جدید نیست، چون ساخت سد ، ممکن است به محیط زیست آسیب بزند.به نظر جنابعالی آیا آب بندانها در گیلان چنین توانایی دارند که جایگزینی مناسب برای سدها باشند و یا اگر نه سدهایی که اکنون آب منطقه ای بر روی آنها کار می کند در چه مراحلی از پیشرفت قرار دارند؟

آب بندانها، یک ظرفیتی از منابع آبی استان گیلان هستند و به لحاظ اقلیمی در گیلان زمین از ارزش زیادی برخوردار است، و در حال حاضر آب بندانها چیزی حدود 8500 هکتار را دربر می گیرد که تقریباً بیش از 90 تا 95 درصد از این مساحت دارای مالکیت دولتی است. البته ناگفته نماند که در سنوات پیشین و بعداز احداث سد سفیدرود آب بندانهای گیلان مورد بی مهری قرار گرفته اند و در خیلی از جاها، با تغییر کاربری تبدیل به فضای اداری، ورزشی و... شده اند.

خوشبختانه در سال 90 و با مصوبة شورای حفظ بیت المال استان ، و حمایت قضایی ،منع تغییر کاربری آب بندانها را خواستار شدیم و به میزان زیادی از تغییر کاربری ، جلوگیری به عمل آمد. قطعاً آببندانها نمی توانند نیاز آبی استان را به صورت کامل رفع کنند. با توجه به نیاز آبی استان که در این مصاحبه گفتم در حال حاضر بر اساس آمار، آب بندانها با دو بار آبگیری در سال ، چیزی حدود 260 میلیون متر مکعب می توانند ذخیره آب داشته باشند.

 آب بندانها سازه هایی هستند در سطح وسیع اما با عمق کم که افزایش عمق آنها با محدودیتهایی مواجه می باشد و مطالعه نشان داده است هم در تأمین اصولی و هم در افزایش ارتفاع منطقه ای و فنی ما حداکثر بتوانیم به این میزان  260 میلیون مترمکعب حداکثر 100 تا 140 میلیون متر مکعب اضافه کنیم و به 400 میلیون متر مکعب برسد ( حداکثر با دو بار آبگیری در سال) خوب من محاسبات را پیش شما عرض کردم برای تأمین آب حدوداً حداقل به دو میلیارد و چهارصد میلیون متر مکعب آب نیاز داریم برای 238000 هزار هکتار و این یک آمار واقعی است که بر اساس یک تحقیق علمی ثابت شده است .

ضمن اینکه برآورد ما نشان داده با توسعه آب بندانها با ارزشی که زمین در استان گیلان دارد با صرف زمین بیشتر و با مصرف اعتبار بیشتر آب کمتری نسبت به سد می توانیم از طریق آب بندانها ذخیره کنیم . ضمناً اینکه در همه مناطق استان  این استعداد و پتانسیل وجود ندارد.

ما موظف هستیم به عنوان مدیران بخش آب از هر نقطه ای از استان متناسب با شرایط آن منطقه استفاده کنیم در مناطق جلگه آب بندانها خوب عمل می کنند و سدهای لاستیکی در صورتی که در مناطق کوهستانی به هیچ وجه آب بندانی وجود ندارد. باید از طریق ساختگاهی که طبیعت دیکته کرده همین سدهایی که مطالعات آن انجام گرفته و در دست اقدام است و لازم است تبریک بگوییم به مردم عزیز به ویژه مردم شهرستان رودبار که خوشبختانه پیمانکار مربوط به سد دیورش در رودبار انتخاب شده و ما به زودی شاهد شروع عملیات اجرایی سد دیورش خواهیم بود و تأثیرات زیادی که در بهداشت آب شرب منطقه بعد از احداث ان شاأ... خواهد داشت را خواهیم دید.

سدآیت ا... بهجت(ره) شهر بیجار در دست بهره برداری است و توفیق بسیار خوبی نصیب گیلان شده است که امسال تابستان بدون دغدغه و بدون هیچ مشکلی در بحث تأمین آب خام برای اکثر شهرهای استان گیلان از طریق سد شهر بیجار اقدام کرده اند.

سدهای پلرود و شفارود دارای پیمانکار در عرصه هستند ، سد پلرود در حال حاضر 5/37 (سی و هفت درصدو نیم) پیشرفت فیزیکی دارد و سد شفارود حدود 5/25 (بیست و پنج درصدو نیم)درصد پیشرفت فیزیکی دارد. برای پروژه سد دیورش پیمانکار بدنه آن انتخاب شد ضمن اینکه پیمانکار تخلیه کننده تحتانی آن خوشبختانه کارش رو به پایان است و بیش از 90 درصد پیشرفت کار دارد و پیمانکار سرمایه گذار بخش خصوصی برای سد لاسک هم انتخاب شده و فرآیند نهایی برای کسب مجوزهای مربوطه در حال انجام است خوشبختانه با نگاه ویژه دولت تدبیر و امید، چهار عدد از سدهای لاستیکی فرآیندهای خود را طی می کند. چهار پیمانکار در عرصه هستند پیمانکار پنجم در لنگرود انتخاب شد و در مرحله تجهیز کارگاه است و 6 سد لاستیکی دیگر فرآیند تکمیل اسناد مناقصه و فرآیند انتخاب پیمانکار را در دستور کار دارند که بتوانیم مطابق مصوبه دولت محترم این چهار تا سد در سال 94 و بقیه را تا پایان سال  95 تکمیل کنیم ان شاأ... بتوانیم با تکمیل این 11 سد حدود 90 تا 100 میلیون متر مکعب از منابع آبهای سطحی که وارد دریا می شوند وارد چرخه تولید کنیم. نیاز مردم این است که برویم روی سدهای مخزنی هم کار کنیم ، 5 تا از سدهای ما آماده اجرا هستند و حدود 8 سد مراحل تکمیلی و مطالعاتی آنها در دستور کار است و مجموعه 20 سد مخزنی و کوچک در فرآیند تکمیل و مطالعه هستند . این مجموعه پکیج که خدمت  شما عرض شد باید به لحاظ همة جنبه های خصوصی سازی مالی، فنی، زیست محیطی، منابع طبیعی اجرا شوند تا بتوانیم یک و نیم میلیارد متر مکعب از چهار میلیارد متر مکعب روان آبی  که امروزه وارد دریا میشود به چرخه تولید وارد کنیم با ثابت ماندن میزان آبی که امروز است، سهم ما در حوضه و همچنین پتانسیل آب بندانها، چاهها و آب های برگشتی با همة این منابع آبی بتوانیم تأمین پایدار آب استان برای تأمین آب سهم برای استان گیلان داشته باشیم و تأمین آب پایدار بخش صنعت – کشاورزی – خدمات و تجارت با برنامه ریزی مناسب و با مشارکت همة بخشها هم از داخل استان و از همة منابع سهم استان از حوضه آبریز سد سفیدرود بزرگ تأمین می شود.

بر اساس دستورالعمل سناریوی بحران شرکت مدیریت منابع آب باید دو برابر حجم مورد نیاز آب شرب پشت سدها ذخیره شود ، با توجه به شرایط خاصی که ما امسال در استان گیلان داشتیم، یعنی افزایش دما و کاهش بارندگی و... شما نقش سد شهربیجار را که برای اولین سال در مدار آبرسانی شهری و روستایی آب شرب استان قرار گرفت را ، چطور می بینید؟

سوال بسیار خوبی است ، با همة دغدغه هایی که در بخش کشاورزی داشته ایم ولی از همة مهمتر اولویت اساسی ما تأمین آب شرب مردم بوده و ما در سال گذشته به مردم عزیز قول داده ایم که با راه اندازی سد شهربیجار حداقل برای 50 سال رفع دغدغة اساسی برای تأمین آب خام استان گیلان انجام خواهد شد.

امروز خوشحالیم که بعد از پشت سر گذاشتن دوره گرما و بعد از قولی که به مردم عزیز داده بودیم ، بیش از 50 میلیون متر مکعب ، پشت سد آب ذخیره کنیم و در کنار حقابه کشاورزان پایین دست ادا شد ولی الویت را تماماً و شبانه روزی از طریق مجرای اختصاص آب خام به تصفیه خانه آب شرب اختصاص دادیم و این کار به صورت بی وقفه در دست انجام است. 

در پایان لازم است بگویم خوشبختانه مردم عزیز امسال با ذائقه خودشان تأیید می کنند که تأمین آب خام بدون هیچ مشکلی انجام، و ان شاأ... با برنامه ریزی های صورت گرفته میزان ذخیره آبی که پشت سد شهربیجار تا پایان شهریور وجود دارد ، دو برابر نیاز مصارف شرب و بهداشتی را تأمین می کند.

ان شاأ... تا پایان سال 94 سد شهربیجار پر و سرریز خواهد شد و باید این مسأله را به عنوان یک خدمت برتر و ارزش ویژه در نظر داشته باشیم.

پروژه سد شهربیجار عملاً باعث کاهش هزینه های دارو و درمان شد و همچنین باعث افزایش شاخص های بهداشتی ، که این خدمت در بهترین شکل ممکن به صورت مستمر و پایدار و با رضایتمندی حداکثری هم استانی های عزیزمان همراه شد که امیدواریم مردم عزیز از این نعمت که تندرستی را به همراه دارد به نحو احسن استفاده کرد. و ان شاأ... این رضایتمندی را با مصرف آب سالم و گوارا بیشتر احساس کنند.