گزارش یک پرونده

پیش بینی ها بیانگر آن است که 3 ماهه تابستان جاری فصل بسیار گرم و پرحرارتی باشد. به گزارش دفتر مطالعات پایه منابع آب وضعیت جریان، بارش و دما در فصل آبیاری و کشاورزی پایدار و مناسب نبوده و بنا بر پیش بینی های پژوهشکده اقلیم شناسی ایران در سواحل با کاهش بارش روبرو خواهیم بود که این موضوع در کنار افزایش قابل توجه دما دقت نظر بیشتری را در استفاده از منابع آبی استان برای به پایان رساندن فصل کشاورزی جاری طلب می کند .

نتایج بررسی ها حاکی از آن است که تقویت پدیده آب و هوایی النینو موجب شده که نا هنجاری قابل ملاحظه ای در کیفیت دما و بارندگی همزمان با وقوع این پدیده رخ دهد و به وضوح اثر آن به صورت تأخیر در کمینه دما و بیشینه بارندگی سالیانه دیده می شود.

تقابل جریانهای مونسون زمستانی و جریانهای جنوبی یا جنوب غربی ناشی از پدیده النینو در این دوره سبب ایجاد شیوه های شدید خطوط همفشار روی ایران شده است.

با استقرار مونسون تابستانی در این دوره همزمان با تأثیر پرفشاری که النینو روی غرب اقیانوس آرام به وجود آورده است تقویت و جابه جایی مونسون از شرق به طرف ایران صورت گرفته و به این ترتیب تابستان ها در این دوره بسیار گرم تر از دوره ای است که در آن ال نینو روی نمی دهد.

ارزیابی ها از این نکته رونمایی میکند که اردیبهشت و خرداد نسبت به بازه زمانی مشابه از بارش کمتری برخوردار بوده و این روند نزولی در تیر  و مرداد نیز ادامه خواهد یافت.

تا کنون 5 دوره آبگذاری کانالهای آب کشاورزی از محل آب ذخیره شده در سد سفیدرود انجام و چند دوره آبگذاری دیگر هم در تابستانی گرم ادامه خواهد داشت. نگاهی به وضعیت سد سفیدرود در 30/3/1394 نشان می دهد که مجموع آب ورودی نسبت به سال 93 ، چهل و چهار میلیون متر مکعب و همچنین در مقایسه با  سال 92 ، دویست و هفتاد میلیون متر مکعب کاهش داشته است .

اکنون سوال اینجاست با توجه به کاهش بارندگی ها در فصل کشاورزی ، همچنین کاهش ورودی سد سفیدرود به عنوان اصلی ترین منبع تأمین کننده آب مورد نیاز شالیزارها و نیز افزایش قابل ملاحظه دما در روزهای بلند تابستان چه باید کرد؟

اقتصاد برنج در گیلان با در برگرفتن 238 هزار هکتار از اراضی کشاورزی بیش از 35% نیاز کشور را تأمین و جایگاه دوم تولید این محصول را به خود اختصاص داده است.

ایران سالانه به بیش از دو میلیون و هشتصد هزار تن برنج برای تأمین نیازهای داخلی خود احتیاج داشته که در این میان سهم تولید داخلی دو میلیون و سیصد هزار تن می باشد.

باور عمومی بر این است که گیلان به واسطه بارندگی و نیز حدود و ثغور جغرافیایی اش در خصوص تأمین منابع آب از موقعیتی پایدار برخوردار می باشد اما آنچه که اکنون به واقعیت نزدیکتر است تصویری است که نشان می دهد حجم قابل ملاحظه ای از بارندگی ها در فصولی رخ می دهد که در آن کشت برنج به عنوان راهبردی ترین محصول و در حقیقت قلب کشاورزی استان ، صورت نگرفته و حوضه سفیدرود نیز به عنوان منشأ تأمین آب ذخیره شده در سد سفیدرود با کمترین آورد روبرو می باشد. مجدداً سوالی که در سطور قبل مطرح شد را مرور می کنیم و حال چه باید کرد؟ و چگونه می بایست با مدیریتی هوشمند تهدیدها را به فرصتها تبدیل نمود؟ راهکارهای موجود در جهت کاهش چالش های پیش رو در سطح کلان به شرح زیر می باشد:

1-تغییر نگرش در تصمیم گیری های کلان کشور در راستای تأمین حقوق تمامی ذینفعان در حوضه آبریز سفیدرود

2-کاهش مصرف بی رویه منابع آب و کاهش تعداد سدهای مخزنی در بالادست

3-تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای تکمیل پروژه های تأمین، نگهداری و انتقال آب در استان

4-استفاده بهینه از منابع آبی موجود در استان خصوصاً آبهای سطحی در جهت تقویت شبکه آبیاری و تأمین آب برای مصارف مختلف

5-استفاده از روشهای نوین آبیاری در کنار روشهای سنتی

6-استفاده از تکنولوژی های روز خصوصاً در زمینه GIS/RS برای مدیریت بهتر منابع آبی

7-ایجاد سامانه های اطلاعاتی پیشرفته در بخش آب و در سطح استان.